De vraag ‘Door wie laat u uw keuken monteren?’ werd in 2016 door 26 procent beantwoord met ‘door mijzelf’ of ‘door familie en vrienden’. Dit jaar geeft slechts 24 procent van hen deze antwoorden. Montage ‘door de winkel’ of ‘door een klussenbedrijf’ blijkt elk met 2 procent te zijn toegenomen. Ook het percentage van de consumenten die hun nieuwe keukenapparatuur door de winkel of een klusbedrijf laten installeren is toegenomen. Gaf vier jaar geleden 42 procent van de ondervraagden aan, dat ze hun apparatuur door de winkel laten monteren, dit jaar is dat toegenomen naar 45 procent. Daarmee wordt inmiddels meer dan de helft van de apparatuur door de winkel of door een klusbedrijf geïnstalleerd. Het percentage dat dit zelf doet of dit door relaties laat doen, is gedaald van 48 naar 44 procent. Laten consumenten de montage en installatie van keukens en keukenapparatuur steeds vaker over aan professionals, nu de crisis achter ons ligt? vragen we aan Ronnie Berendsen van Berendsen Keukenmontage uit het Gelderse Zelhem. En hoe is deze ontwikkeling te beschrijven voor, tijdens en na de economische crisis?

Specialisatie
Die ontwikkeling is inderdaad duidelijk te zien, zo bevestigt Ronnie Berendsen vanuit zijn jarenlange ervaring. “In de beginjaren van mijn bedrijf, inmiddels 22 jaar geleden, was er enorm veel vraag naar een bedrijf die een keuken monteert. Ik werd in die tijd benaderd door keukenspeciaalzaken die me een ontwerptekening leverden en me vroegen contact met de consument op te nemen om die keuken te monteren. Het was gespecialiseerd werk: alleen de montage van de keukenkasten, het werkblad en de apparatuur. Het tegelwerk, het stollenwerk en de plafonds werden weer aan anderen uitbesteed. Zelf was ik als timmerman via de bouw in deze werkzaamheden terecht gekomen. Ik besloot me specifiek als zelfstandige te gaan richten op keukens.”

Totaalpakket
Rond het jaar 2008, aan het begin van de periode van economische terugval, stortte die keukenmarkt echter in en was er steeds minder vraag naar keukenmontage. “Om die reden besloot ik samen met andere zelfstandigen een totaalpakket aan te bieden. Van het demonteren van een bestaande keuken en het uitvoeren van leidingwerk tot het stucwerk en het tegelwerk. De consument legde de totale opdracht bij één persoon neer, die vervolgens een groep zzp’ers uit de regio benaderde -zoals een installateur, een tegelzetter, een timmerman, een keukenmonteur en een stukadoor- om de totale klus uit te voeren. Ik had zelf de rol van enerzijds contactpersoon naar de consument en anderzijds naar de mede-zzp’ers. Op die manier konden we samen de crisis overleven.” Een van de zaken die toen ook speelden, was het herstellen van fronten waarvan de folie was losgelaten. Inmiddels is dat probleem door de keukenproducenten verholpen. “Maar wij konden voor dat probleem door keukenrenovatie een oplossing bieden, door de folie te verwijderen en de fronten te spuiten. Eventueel werd daaraan een nieuw werkblad en vervangende apparatuur toegevoegd. Soms renoveerden we zo wel vijf keukens per maand. Mensen waren in die crisisjaren immers niet bereid om zo maar een nieuwe keuken te kopen, ook al was de bestaande keuken al 15 jaar oud. Omdat de bouw deels stil lag en aannemers veel minder werk uitbesteedden, zaten de professionele spuiters van kozijnen en deuren zonder werk. Zij voegden zich bij onze regionale cluster van zzp’ers. De activiteiten verschoven voortdurend.”

Herstel
In het jaar 2015 zagen Ronnie Berendsen en zijn zzp-team dat er weer een kentering kwam en dat de markt zich ging herstellen. “Op een gegeven moment kwamen er opdrachten binnen van keukenconsumenten die ook behoefte hebben aan een nieuwe centrale verwarming, een nieuwe badkamer en een paar inbouwkasten op de bovenverdieping. Maar keukenspeciaalzaken begonnen mij ook weer te bellen voor montagewerk. Het probleem was toen echter, dat er heel veel mensen gestopt waren met hun montagewerk en iets anders waren gaan doen. De keukenzaken vingen de herstellende groei eerst op met hun eigen werknemers, maar al snel hadden ze extra mensen nodig. Omdat keukenmontage mijn grootste interesse heeft, besloot ik me daarin weer te gaan specialiseren en me bijvoorbeeld niet meer te richten op totaalconcepten en keukenrenovatie. Maar ik koos er dan wel voor te gaan werken voor de gerenommeerde zelfstandige keukenondernemers hier in mijn eigen regio. Ik deed daarnaast ook montagewerkzaamheden voor een grote landelijke keukenketen. Maar die werkzaamheden heb ik, net als de werkzaamheden binnen het totaalpakket, inmiddels overgelaten aan de andere zzp’ers uit onze cluster. Al controleer ik dergelijke opdrachten nog wel, wanneer ze via mij binnenkomen.”

Core business
Ronnie Berendsen is weer helemaal terug naar de montage van keukens, zoals hij destijds begonnen was. “Ik wilde terug naar mijn core business. Dat is mijn droom. Want wanneer ik zou verder gaan met totaalpakketten, zou ik zelf mensen in dienst moeten nemen; en dat wil ik niet. Ik hoef me ook niet meer in allerlei werkzaamheden te wringen om voldoende activiteiten te hebben. Toch heb ik in die crisisjaren heel wat collegabedrijven weg zien vallen. Er zijn in mijn regio keukenmontagebedrijven met wel 20 personeelsleden verdwenen door de crisis. Ik heb voor dit jaar al weer voldoende opdrachten tot aan de kerstperiode, al laat ik nog wel wat ruimte open in mijn agenda voor trouwe opdrachtgevers uit het verleden. Ik zie dat de meeste opdrachten komen van nieuwe keukens voor bestaande woningen, met name voor de 50-plussers in het luxe segment. Zij blijken financieel krachtig te zijn en hebben vraag naar keukens uit de prijsklasse van 15.000 tot 25.000 euro. Starters gaan daarentegen vaker naar de prijs-ketens met budgetkeukens en komen niet bij mij terecht. In de keukenontwerpen is ook heel wat veranderd. In mijn beginjaren ging het vooral om kastenwerk met boven- en onderkasten. Nu gaat het veel meer om design, zonder bovenkasten, maar met kastenwanden en luxe apparatuur zoals afzuiging in de kookplaat en kokend-water-kranen. Vroeger reserveerde men alvast kastruimte in een keuken om in de toekomst daarin een vaatwasser te plaatsen. Nu zijn allerlei luxe apparaten met bijzondere technieken standaard geworden. Dat is een geweldige uitdaging voor me.”

Personeelsgebrek
Een probleem in de nabije toekomst zal het vinden van goede vakmensen zijn, zo onderstreept Ronnie Berendsen. “Je ziet allerlei keukenzaken die naast montage in eigen dienst ook allerlei activiteiten als tegelwerk en zelfs serrebouw toevoegen. Waar halen zij binnenkort voldoende, geschoolde vakmensen vandaan? In bouwprojecten kan je gelukkig wel vakmensen van buiten ons land inschakelen. Maar wanneer je bij een particulier thuis monteert, is de taalbarrière toch wel eens een probleem. Je moet toch ter plekke met de consument kunnen overleggen over zijn specifieke wensen, want het is vaak maatwerk. Dat gebrek aan vakmensen los je niet zomaar even op.”